Plan działań BRD w roku 2016

Plan zadań wynika z zadań ustawowych i własnych Ośrodka, a przede wszystkim z Narodowego Programu BRD na lata 2013-2020 oraz przyjętej do realizacji Strategii poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na obszarze województwa mazowieckiego w latach 2014-2020 przyjętej uchwałą nr 3 z dnia 4 grudnia 2013 roku przez Mazowiecką Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.

 

Zadania BRD w roku 2016
Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Radomiu

l.p.	zadanie	instytucje wspierające
1	edukacja dzieci i młodzieży szkolnej, pedagogizacja rodziców	placówki oświatowe, organizacje i instytucje o charakterze oświatowym
2	organizacja konkursów oraz turniejów brd oraz motoryzacyjnych	placówki oświatowe, jednostki samorządu terytorialnego, policja
3	szkolenia w zakresie kart rowerowych dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych; organizacja egzaminów na kartę rowerową
4	reedukacja kierowców oraz tworzenie materiałów edukacyjnych w celu podnoszenia świadomości w zakresie wypadków drogowych	policja, Zakład Karny w Radomiu
5	doposażenie szkół w materiały edukacyjne oraz zwiększające bezpieczeństwo uczniów, jako niechronionych użytkowników dróg	jednostki samorządu terytorialnego
6	przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej wobec niechronionych uczestników ruchu drogowego poprzez opracowanie i rozpowszechnienie „przepisów w pigułce” kolejno dla pieszych, rowerzystów i motorowerzystów	media, jednostki samorządu terytorialnego, placówki oświatowe
7	merytoryczna pomoc skierowana do placówek oświatowych przy tworzeniu i wprowadzaniu autorskich programów nauczania wychowania komunikacyjnego
8	monitoring działań brd na obszarze subregionu radomskiego, w szczególności monitoring działań brd w placówkach oświatowych	placówki oświatowe, Mazowieckie Kuratorium Oświaty, jednostki samorządu terytorialnego
9	szkolenia dla nauczycieli w zakresie uzyskiwania uprawnień do egzaminowania uczniów na kartę rowerową	Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli
10	organizacja i wspieranie imprez o charakterze informacyjno — edukacyjnym w zakresie brd	placówki oświatowe, policja, jednostki samorządu terytorialnego, organizacje i instytucje o charakterze oświatowym

Plan działań BRD w roku 2016
Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Radomiu

l.p.	działanie	termin realizacji
1	Szkolenie nauczycieli w zakresie ruchu drogowego i w zakresie egzaminowania uczniów na kartę rowerową	według zapotrzebowania
	Szkolenie instruktorów nauki jazdy (OSK)	według zapotrzebowania
2	Szkolenie i egzaminowanie osób niebędących uczniami szkoły podstawowej w zakresie karty rowerowej	według zapotrzebowania
3	Wychowanie komunikacyjne — prelekcje dla wychowanków i uczniów placówek oświatowych	według zapotrzebowania
4	Pedagogizacja osób dorosłych w zakresie brd (rodziców wychowanków i uczniów placówek oświatowych)	według zapotrzebowania
5	Organizacja ogólnopolskich turniejów brd (etap szkolny, gminny, powiatowy, regionalny, wojewódzki)	marzec, kwiecień, maj
6	Organizacja/współorganizacja szkolnych/międzyszkolnych konkursów brd	według zapotrzebowania
7	Współpraca z samorządami lokalnymi w celu propagowania wytycznych wojewódzkich programów brd/budowa struktur systemu BRD	cały rok
8	Wdrażanie wytycznych wojewódzkiego programu poprawy brd	cały rok
9	Wsparcie Mazowieckiej Rady BRD — udział w posiedzeniach i komisjach problemowych	cały rok
10	Kontynuacja kampanii brd JESTEŚ WIDOCZNY, JESTEŚ BEZPIECZNY (Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego)	cały rok
11	Kontynuacja kampanii brd BEZPIECZNA DROGA DO SZKOŁY (Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego)	wrzesień, październik
12	Propagowanie brd poprzez wykorzystanie mediów (prasa, telewizja, portale społecznościowe), inicjowanie kampanii brd	cały rok
13	Diagnoza i monitoring stanu brd w placówkach oświatowych (w tym autorskich programów wychowania komunikacyjnego, stan infrastruktury BRD)	czerwiec, wrzesień
14	Doposażanie placówek oświatowych w materiały odblaskowe i ochronne pieszego i rowerzysty oraz w materiały edukacyjne (wychowanie komunikacyjne)	według zapotrzebowania
15	Współpraca z organizacjami, instytucjami w zakresie propagowania brd	cały rok
16	Udział w komisjach BRD (przy Prezydencie Miasta Radomia, Staroście Powiatu Radomskiego)	według zapotrzebowania
17	Opracowanie planu wydatków WORD w zakresie brd	listopad, grudzień

 

Uzasadnienie — działania oświatowe

Zadania oświatowe, związane z zapewnieniem kształcenia, wychowania i opieką dzieci i młodzieży, w tym także profilaktyką społecznej należą do gmin (m.in. w odniesieniu do przedszkoli i większości typów szkół i gimnazjów) oraz do powiatów (m.in. w odniesieniu do szkół ponadgimnazjalnych). Zgodnie z art.7 ustawy o systemie oświaty – organ prowadzący szkołę lub przedszkole odpowiada za jej działalność. Do zadań takiego organu należy w szczególności:

• zapewnienie warunków działania szkoły lub przedszkola, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;
• zapewnienie obsługi administracyjnej i finansowej;
• wyposażenie szkoły lub przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych.

Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego, a podstawa programowa i ramowy plan nauczania

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt. 2 lit. a i b ustawy o systemie oświaty, w ww. rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku, określono podstawy programowe dla przedszkoli i różnego typu szkół.

Przedszkola

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.

Celem wychowania przedszkolnego jest m.in.:

• wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;
• budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;
• kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;
• rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

 

Założeniem podstawy programowej dla przedszkola jest zrealizowanie ustalonych celów. Wypełnieniem tych założeń będzie wystarczająca wiedza i umiejętności dzieci, którymi powinny wykazywać się pod koniec wychowania przedszkolnego.

Podstawa programowa dla przedszkoli wskazuje obszary, w których należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci, by mogły bezpiecznie poruszać się po drodze i podróżować pojazdem, a także w późniejszej fazie nauki, mogły płynnie zgłębić trudniejsze elementy związane z BRD. Do obszarów tych należy m.in. wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych. Zatem, charakterystyka absolwenta przedszkola w tym obszarze przedstawiać powinna się następująco:

 

• wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie też o nią poprosić;
• orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu;
• zna zagrożenia płynące ze świata ludzi i unika ich;
• ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie;
• rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;
• rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

Wpajanie wiedzy i ćwiczenie umiejętności przedszkolaków w zakresie „wychowania komunikacyjnego” powinno odbywać się w trosce o ich prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz właściwy przebieg wychowania i kształcenia. Zatem, co najwyżej jedną piątą czasu w rozliczeniu tygodniowym zajmować mogą różnego typu zajęcia dydaktyczne (np. związane z bezpiecznym zachowaniem na drodze), realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego.

Szkoły

Kształcenie ogólne w szkole podstawowej podzielone jest na dwa etapy:

• I etap edukacyjny, obejmujący klasy I-III – (edukacja wczesnoszkolna);
• II etap edukacyjny, obejmujący klasy IV-VI.

Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawowej jest m.in. kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.

Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego w szkole podstawowej zalicza się myślenie naukowe, jako umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących m.in. społeczeństwa;

Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez:

• szkolny zestaw programów nauczania, obejmujący całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego;
• program wychowawczy szkoły obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym;
• program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym.

Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela.

W edukacji wczesnoszkolnej występuje nauczanie zintegrowane (nie ma wyodrębnionych przedmiotów nauczania i nie ma ocen punktowych). W ramach charakterystyki absolwenta trzeciej klasy, dziecko powinno co najmniej:

• znać zagrożenia ze strony ludzi;
• potrafić powiadomić dorosłych o wypadku, zagrożeniu czy niebezpieczeństwie;
• znać numery telefonów: pogotowia ratunkowego, straży pożarnej, policji oraz ogólnopolski numer alarmowy 112;
• dbać o bezpieczeństwo własne i innych poprzez bezpiecznie poruszanie się po drogach (w tym na rowerze) i korzystać ze środków komunikacji;
• wiedzieć, jak trzeba zachować się w sytuacji wypadku.

Szkoła Podstawowa – klasa IV-VI

Według założeń podstawy programowej w klasach IV-VI, elementy związane z BRD realizowane powinny być podczas zajęć technicznych i etyki/religii.

Wśród treści nauczania zajęć technicznych powinno być kształtowanie bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer i rowerzysta. Natomiast w odniesieniu do etyki – prawa i obowiązki, zasady i reguły postępowania, w tym także w ruchu drogowym.

Zajęcia techniczne dla uczniów drugiego etapu nauczania, realizowane są w ilości 95 godzin w okresie trzyletnim (ok. 1 godzina tygodniowo). Podczas czasu przeznaczonego na zajęcia techniczne – zagadnienia związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego, wg wytycznych podstawy programowej – wypełniać będą jedynie jego część (zajęcia techniczne obejmują również poznawanie różnego rodzaju procesów technologicznych oraz naukę umiejętności posługiwania się podstawowymi narzędziami stosowanymi do obróbki ręcznej (piłowania, cięcia, szlifowania, wiercenia).

Przedmiot „etyka”, jako zamiennik „religii” zajmować będzie wyłącznie niektórych uczniów. Treści przekazywane wówczas, a dotyczące praw i obowiązków oraz zasad i reguł postępowania, w tym także w ruchu drogowym – nie trafią do dużej rzeszy odbiorców. O wiele większa szansa występuje w przypadku religii, gdzie oparcie motywów prawidłowych zachowań o racje wertykalne może przynieść pozytywne skutki.

Gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne

Po ukończeniu szkoły podstawowej uczeń kontynuuje kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyjnym. III etap edukacyjny realizowany jest w gimnazjum, zaś IV etap edukacyjny realizowany jest w szkole ponadgimnazjalnej.

Od 2009 roku, w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych występuje przedmiot „edukacja dla bezpieczeństwa”. Zastąpił on przedmiot „przysposobienie obronne”. Zakres jego nauczania obejmuje szeroko pojętą obronę cywilną, metody ochrony przed różnymi zagrożeniami i przygotowanie do postępowania w wypadku katastrof. Podczas nauki uczniowie są także szkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy.

Niestety, podczas zajęć z „edukacji dla bezpieczeństwa”, zbyt wiele czasu poświęcane jest na sferę obronności (wynika to z obowiązującej podstawy programowej, jak i z zakorzenionych wzorców tj. lekcji przysposobienia obronnego). Sprawia to, że znikoma część czasu poświęcana jest na sferę „wychowania komunikacyjnego”, a także udzielanie pierwszej pomocy. Elementy związane z bezpiecznym poruszaniem się po drodze, właściwym zachowaniu jako pasażer pojazdu czy jako kierujący (rowerem, motorowerem) – zostały pominięte.

Wymiar godzinowy „edukacji dla bezpieczeństwa” kształtuje się następująco:

• III etap nauczania (gimnazjum) – 30 godzin w przeciągu trzech lat /przedmiot realizowany w trzeciej klasie gimnazjum w wymiarze 1 godziny tygodniowo/;
• IV etap nauczania (szkoła ponadgimnazjalna) – 30 godzin w przeciągu trzech lat /przedmiot realizowany w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej o profilu podstawowym, w wymiarze 1 godziny tygodniowo.

Podsumowanie

Stosowane dotychczas rozwiązania nie wyczerpują tematu przeciwdziałania niepożądanym skutkom zdarzeń drogowych. Konieczne staje się zatem nakreślenie nowych długofalowych strategii, przyczyniających się do realnej poprawy bezpieczeństwa w regionie.

Element strategii, związany z edukacją, jest z tego względu jednym z najistotniejszych, gdyż pozwoli w nieodległej przyszłości wprowadzić standardy pożądanych zachowań na drodze. Jedynie nacechowane realizmem umiejętności oraz odpowiednio dawkowane i trafnie ukierunkowane nauczanie, przyczyni się do zrealizowania celów strategii związanych z edukacją. Strategia to myślenie długofalowe.

Uczestników ruchu drogowego, którzy mają zakorzeniony w sobie brak poszanowania dla prawa, których cechuje brak empatii do innych, których zasady moralne tkwią w sprzeczności z tolerowanymi normami – nie uda się wyedukować. W tym przypadku, nieuchronność i dotkliwość kary wydają się być jedynym środkiem zaradczym. Natomiast właściwa edukacja dzieci i młodzieży w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, zaowocuje w przyszłości oczekiwanymi rezultatami.

Analiza SWOT jako narzędzie opracowania strategii

W planowaniu strategicznym przy pomocy analizy SWOT, wyróżnić należy cztery czynniki (mocne i słabe strony, szanse, zagrożenia), określające łącznie szanse powodzenia czy ryzyko fiasku całego przedsięwzięcia.

Mocną stroną czynionych założeń jest bez wątpienia społecznie akceptowana potrzeba edukacji w bezpieczeństwie dzieci, począwszy od najmłodszych lat.

Wśród słabych stron wyróżnia się:

• wady obecnego nauczania – edukacja w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym stosowana obecnie nie przyniesie pozytywnych rezultatów w perspektywie lat, bowiem powielanie standardów nie przełoży się realną poprawę bezpieczeństwa. Kluczowym błędem jest nauczanie szablonów, zamiast wspomagania i ukierunkowania samodzielnego myślenia dziecka. Slogan, iż „dzieci nie myślą” – jest błędnym założeniem
• na etapie rozwoju przedszkolnego i szkolnego – brak pozytywnych wzorców ze strony rodziców, starszego rodzeństwa, dotyczących bezpiecznych zachowań w ruchu drogowym;
• na wczesnoszkolnym etapie nauczania (nauczanie zintegrowane) – brak ukierunkowania i wspomagania nauczyciela we właściwym przekazywaniu treści bezpieczeństwa;
• na drugim etapie nauczania (klasy IV-VI) – nakierowanie treści nauczania na znajomość przepisów ruchu drogowego, zamiast na krzewienie pozytywnych wzorców zachowań. Niejednokrotne wychodzenie z założenia, że posiadanie karty rowerowej jest równoznaczne z posiadaniem przez dziecko wystarczającej wiedzy, umiejętności i odpowiedzialności do właściwych zachowań na drodze. Brak profesjonalnego szkolenia praktycznego w realnych warunkach drogowym przed egzaminem na kartę rowerową.
• na trzecim i czwartym etapie nauczania (gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna) – niedoskonałe założenia zawarte w podstawie programowej, dotyczące kierunków nauczania przedmiotu „edukacja w bezpieczeństwie”. „Edukacja w bezpieczeństwie” zastąpiła w 2009 roku przedmiot „przysposobienie obronne”. Niestety wraz ze zmianą nazwy nie nastąpiły kluczowe zmiany w sposobie przekazywania treści nauczania. Nadal obowiązuje błędny wzorzec, że edukacja w bezpieczeństwie, powinna obejmować przede wszystkim sferę obronności państwa. Nieliczne elementy umiejętności udzielania pierwszej pomocy, zawarte w treściach nauczania tego przedmiotu, nie rozwiązują kwestii prewencyjnego działania ku bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Dostrzegalny jest brak spójności przekazywanych przez nauczycieli treści oraz niewystarczający czas (wynikający z ramowego planu nauczania) na kompleksowe zrealizowanie materiału.

Szanse jako działania w obszarze edukacji przedszkolnej oraz szkolnej na wszystkich jej etapach (przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne) – mają na celu wychowanie świadomego i kulturalnego uczestnika ruchu drogowego, respektującego i przestrzegającego prawa innych. Priorytet ten będzie osiągnięty głównie poprzez wprowadzenie nowych lub kontynuację dotychczasowych działań.

Priorytetowo, stosowane będą następujące typy działań:

*        kampanie prewencyjno-edukacyjne, mające na celu kształtowanie postaw do bezpiecznych zachowań w ruchu drogowym prowadzone w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, realizowane w ramach dni otwartych, pokazów i prelekcji tematycznych, uroczystościach szkolnych a także w ramach programów edukacyjnych realizowanych przez placówki oświatowe,

*        konkursy wiedzy o ruchu drogowym z udziałem przedstawicieli policji, straży, pracowników Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego,

*        współudział w organizacji Ogólnopolskiego Turnieju „Bezpieczeństwo w Ruchu Drogowym”,

*        pogadanki uświadamiające (informujące) dzieci i młodzież o skutkach wypadków w ruchu drogowym,

*        instruktaże dla dzieci i młodzieży w zakresie powiadamiania służb ratowniczych, udzielania pierwszej pomocy oraz sposobu zabezpieczania miejsca wypadku,

*        kontynuacja realizacji programu „Edukacja dla Bezpieczeństwa”, opracowanego przez Komendę Wojewódzką Policji z siedzibą w Radomiu, we współpracy z Urzędem Miejskim w Radomiu i Komendą Miejską Straży Pożarnej w Radomiu,

*        kontynuacja działań „Bezpieczna droga do szkoły”, w ramach których, policjanci dokonują lustracji dróg w rejonach przyszkolnych oraz wspierają placówki oświatowe w edukacji komunikacyjnej dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszoklasistów,

*        propagowanie wiedzy o zachowaniu kierujących w rejonie przejść dla pieszych, w ramach działań „Bezpieczne przejście”, realizowanych wspólnie z uczniami szkół podstawowych, podczas których – w rejonie przejść dla pieszych – policjanci wraz z dziećmi sprawdzają wiedzę kierujących na temat przepisów ruchu drogowego związaną z zachowaniem się w obrębach przejść,

*        kontynuowanie kampanii „Zabłyśnij na drodze”, propagującej korzyści wynikające z używania elementów odblaskowych przez rowerzystów i pieszych oraz kreującej swoistą modę na korzystanie z odblasków i kasków rowerowych,

*        doskonalenie techniki jazdy na rowerach i znajomości przepisów ruchu drogowego w „Miasteczkach Ruchu Drogowego”,

*        utworzenie (wzorem niemieckim) stanowiska konsultanta ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego dla potrzeb placówek oświatowych. (Nauczyciel specjalizujący się w dziedzinie szeroko pojętego bezpieczeństwa, w tym drogowego, służący pomocą i wsparciem dla innych nauczycieli oraz dla rodziców i opiekunów dzieci. Jego zadaniem byłoby inicjowanie ciekawych programów edukacyjnych, zachęcanie rodziców do czynnej współpracy, a także kontrola nad sposobem prowadzenia zajęć z zakresu bezpieczeństwa w komunikacji oraz koordynacja wszelakich działań związanych z promocją bezpiecznych zachowań w ruchu drogowym),

*        wprowadzenie wzorca brytyjskiego (Bikeability) w odniesieniu do bezpiecznego poruszania się po drodze na rowerze poprzez umożliwienie uczestnictwa w trójmodułowych zajęciach przez zainteresowanych tematem uczniów. Szkolenie takie stanowiłoby podstawę do późniejszego przeprowadzenia egzaminu na kartę rowerową oraz doskonalenie umiejętności już po zdobyciu uprawnień. Moduł pierwszy realizowany począwszy od drugiej klasy szkoły podstawowej poświęcony byłby „panowaniu” nad rowerem. Zajęcia odbywałyby się na obszarze odizolowanym od ruchu drogowego. Wszystkie dzieci nosiłyby kaski, kamizelki, ochraniacze na łokcie i kolana, aby uniknąć poważniejszych urazów. Obejmowałby on co najmniej 2-godzinne zajęcia grupowe (15 osób) z co najmniej trzema instruktorami. Moduł drugi realizowany byłby na drogach o małym natężeniu ruchu, zazwyczaj na uczęszczanej przez dzieci trasie szkoła – dom. Składałby się z 5 sesji z dwoma instruktorami ) z grupą liczącą nie więcej niż 10 osób). Sesja pierwsza obejmowałaby powtórzenie wiadomości i umiejętności z modułu pierwszego. Moduł ten jest przeznaczony dla dzieci w wieku 10 lat. Moduł trzeci realizowany byłby na drogach o normalnym natężeniu ruchu, z bardziej skomplikowanymi skrzyżowaniami, a adresowany do gimnazjalistów powyżej 13 roku życia. Składałby się on z 3 sesji z dwoma instruktorami (z grupą liczącą nie więcej niż 10 osób) i stałby się praktycznym wstępem (pod okiem eksperta) do ewentualnego szkolenia na prawo jazdy kategorii AM,

*        współprowadzenie z nauczycielem (w przedszkolu i w szkołach) zajęć z zakresu brd dla dzieci i młodzieży przez tzw. „wolontariusza BRD” – osoby odpowiednio przeszkolonej, w ramach statutowych obowiązków swojej instytucji (np. egzaminator WORD),

*        wykorzystanie „godziny z wychowawca” na rozszerzenie zagadnień poprawy bezpieczeństwa w komunikacji. Zajęcia te mogłyby być współprowadzone przez tzw. „wolontariuszy BRD” i powinny dotyczyć zarówno części teoretycznej, jak i praktycznej’

*        uczestnictwo w zebraniach z rodzicami konsultanta ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego. Podczas tych spotkań, w krótkich kilkuminutowych cyklach konsultant starałby się między innymi uświadamiać rodziców o zagrożeniach w komunikacji, przed jakimi stoją ich pociechy,

*        wprowadzenie (dla odpowiednio wyselekcjonowanych grup uczniów w przedziale wiekowym 17-19 lat) oddziałującego na emocje programu „moduł close to”. Metoda „peer-to-peer” (jak równy z równym) wykorzystywana podczas tego programu, służy konfrontowaniu wchodzących w świat dorosłości młodych osób, z przeżyciami innych kierowców, którzy spowodowali ciężkie wypadki drogowe. Kierowcy ci zwani peer-mentorami są wcześniej odpowiednio przygotowywani do zajęć pod kierunkiem opiekującego się nimi wyznaczonego patrona. Przyszli trenerzy – młodzi sprawcy wypadków drogowych są rekrutowani zazwyczaj za pośrednictwem organów sądowniczych lub organizacji i instytucji związanych z problematyką wypadków drogowych np. stowarzyszeń zajmujących się pomocą poszkodowanym w wypadkach drogowych. Zlecenie sprawcom wypadków udziału w zajęciach, a więc wykonanie nieodpłatnej pracy społecznej jest pożyteczniejsze niż orzekanie im małych wyroków sądowych; jest również pewną formą zadośćuczynienia. Obecność na zajęciach trenera-rówieśnika i opowiedzenie jego własnej historii o tym jak stał się sprawcą wypadku drogowego uświadamia uczniom jak niewiele trzeba, aby spowodować wypadek. Mała różnica wieku między peer-mentorem, a uczniami oraz pochodzenie z tej samej miejscowości lub okolic sprawiają, że trudno jest im wypowiedzieć częste stwierdzenie, jakim jest „to mnie nie dotyczy”. Jest, więc duża szansa, że spotkanie z trenerem przyczyni się do zmiany nastawienia i postaw u przyszłych kierowców odnośnie ich uczestnictwa i stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym.

Zagrożenia

*        niechęć do zmian;

*        konieczność dokonania zmian w dotychczas realizowanych programach;

*        wykorzystanie „godziny z wychowawcą” do innych celów,

*        utrudnianie możliwości „pozyskania” peer-mentorów;

*        w zakresie przedmiotu „edukacja w bezpieczeństwie” – uznanie tematów związanych z bezpieczeństwem państwa i tzw. przysposobieniem obronnym jako nadrzędnych wobec bezpieczeństwa w komunikacji.

Działania w obszarze edukacji pozaszkolnej, rola instytucji w kształtowaniu świadomie bezpiecznych postaw – głównym celem szeroko pojętej edukacji pozaszkolnej jest wzrost poczucia bezpieczeństwa uczestników ruchu. Jednym ze sposobów osiągnięcia celu jest eliminowanie lub ograniczenie negatywnych zjawisk i tendencji w zakresie porządku i bezpieczeństwa ruchu drogowego. Działania realizowane przy właściwej diagnozie zagrożeń i oczekiwań społecznych, obejmować mogą wiele obszarów i charakteryzować się otwartością na wszelkie instytucje. Priorytetowo, stosowane będą następujące typy działań:

*        kształtowanie postaw do bezpiecznych zachowań w ruchu drogowym w ramach kampanii prewencyjno-edukacyjnej, prowadzonej wśród osób dorosłych lokalnych społeczności na terenach powiatów, gmin, itp. (realizacja w ramach otwartych dni, pokazów i prelekcji, udziału w lokalnych programach i uroczystościach, a także programach edukacyjnych realizowanych przez placówki oświatowe i resortowe),

*        kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu w sytuacjach nietypowych na drodze (przemieszczające się pojazdy uprzywilejowane) prowadzone przez Policję,

*        prowadzenie pogadanek uświadamiających o skutkach wypadków w ruchu drogowym,

*        prowadzenie instruktażu w zakresie powiadamiania służb ratowniczych, udzielania pierwszej pomocy oraz zabezpieczenia miejsca wypadku,

*        zwiększenie edukacji osób dorosłych jak również starszych poprzez spotkania z policją, służbą medyczną, strażą pożarną, strażą gminną,

*        realizacja bardziej efektywnego działania profilaktyczno-edukacyjnego, mającego na celu podniesienie poziomu edukacji, tj. kultury użytkowników dróg, znajomości przepisów ruchu drogowego, ograniczenia niechęci do ich stosowania,

*        kształtowanie nawyków i umiejętności bezpiecznego korzystania z dróg oraz szacunku dla własnego i cudzego życia,

*        promowanie programu „Edukacja dla Bezpieczeństwa”, opracowanego przez KWP w Radomiu we współpracy z Urzędem Miejskim w Radomiu i Komendą Miejską Straży Pożarnej w Radomiu, którzy wyposażą uczestników w wiedzę i umiejętności, służące radzeniu sobie ze współcześnie identyfikowanymi zagrożeniami, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń występujących w ruchu drogowym,

*        kontynuowanie kampanii „Zabłyśnij na drodze”, propagującej korzyści wynikające z używania elementów odblaskowych przez rowerzystów i pieszych oraz kreowania swoistej mody na korzystanie z odblasków i kasków rowerowych,

*        prewencyjne pogadanki, pokazy promujące bezpieczne zachowania uczestników ruchu, np.: „NIECHRONIENI UCZESTNICY RUCHU DROGOWEGO”, działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów oraz egzekwowanie stosowania się uczestników ruchu do przepisów dotyczących relacji kierujący-pieszy. „PASY”, działania polegające na egzekwowaniu stosowania się kierujących i pasażerów do obowiązku jazdy w pasach bezpieczeństwa oraz stosowania urządzeń do przewozu dzieci,

*        upowszechnianie wiedzy na temat zagrożeń i dobrych praktyk w ruchu drogowym.

Poprawa efektywności systemu uzyskiwania uprawnień do kierowania (szkolenie, egzaminowanie, reedukacja) – głównym celem priorytetu jest realizacja działań profilaktyczno- edukacyjnych, mających na celu ukształtowanie postawy odpowiedzialnego i bezpiecznego kierowcy rozumiejącego i akceptującego znaczenie znajomości przepisów ruchu drogowego, respektującego zasady kultury i poszanowania dla wszystkich użytkowników dróg. Zachodzi konieczność przyjęcia nowych, efektywniejszych rozwiązań, pozwalających na podniesienie kwalifikacji kierowców, uzasadniają to obiektywne fakty i liczby osób rannych i zabitych rocznie na naszych drogach w Polsce. Priorytetowo, stosowane będą następujące typy działań:

*      wprowadzenie istotnych zmian w sposobie przeprowadzania szkoleń i egzaminów zmierzających do urealnienia uzyskiwanych kwalifikacji,

*      nadzór i kontrola całego procesu dydaktycznego, prowadzonego w ramach szkolenia kandydatów na kierowców w zakresie prawa jazdy,

*      racjonalne wymagania stawiane na egzaminie państwowym pod kątem ich zgodności z rzeczywistymi potrzebami bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym.

*      organizowanie zajęć teoretyczno-praktycznych dla młodych kierowców.

 

Źródło: Narodowy Program BRD na lata 2013-2020; Strategia poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na obszarze województwa mazowieckiego w latach 2014-2020; Ustawa o systemie oświaty, Ustawa o kierujących pojazdami.

Opracowanie: WORD w Radomiu